TÜRKİYE BAROLAR
BİRLİĞİ MESLEK KURALLARI
TBB’nin 8-9 Ocak 1971 tarihli IV. Genel Kurulu’nda kabul edilmiş ve 26 Ocak 1971
tarihli TBB Bülteni’nde yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
I. Genel Kurallar
1. Türk
avukatları, baroların ve Türkiye Barolar Birliği’nin bağımsızlığı gereğine
inanmışlar ve bu konuda kendilerine gerek kişi, gerek kuruluş olarak düşen
görevleri başarma kararına varmışlardır.
2. Mesleki
çalışmasında avukat, bağımsızlığını korur; bu bağımsızlığı zedeleyecek iş
kabulünden kaçınır.
3. Avukat,
mesleki çalışmasını kamunun inancını ve mesleğe güvenini sağlayacak biçimde ve
işine tam bir sadakatle yürütür.
4. Avukat,
mesleğin itibarını zedeleyecek her türlü tutum ve davranıştan kaçınmak
zorundadır. Avukat, özel yaşantısında da buna özenmekle yükümlüdür.
5. Avukat,
yazarken de, konuşurken de düşüncelerini olgun ve objektif bir biçimde
açıklamalıdır. Mesleki çalışmasında avukat, hukukla ve yasalarla ilgisiz
açıklamalardan kaçınmalıdır.
6. Avukat,
iddia ve savunmanın hukuki yönü ile ilgilidir. Taraflar arasında anlaşmazlığın
doğurduğu düşmanlıkların dışında kalmalıdır.
7. Avukat,
salt ün kazandırmaya yönelen her türlü gereksiz davranıştan titizlikle kaçınmalıdır.
a. Avukat, yalnız adres değişikliğini, reklam niteliğini taşımayacak biçimde, ilan yoluyla duyurabilir.
b. Avukatın başlıklı kağıtları, kartvizitleri, büro levhaları reklam niteliği taşıyabilecek aşırılıkta olamaz.
c. Avukat, telefon
rehberinde meslekler kısmında
adres yazdırabilir. Bunun dışında farklı büyüklükte harflere ya da ilan niteliğinde yazılara yer
verdiremez.
d. Ortak büro
kuran avukatlar, büronun reklam aracı olmamasına, hukuk bürosu olma niteliğini
yitirmemesine dikkat ederler.
8. Avukat kendine iş sağlama niteliğindeki her davranıştan çekinir.
9. Avukat, kanunen
bulunduğu başkaca mevki ve olanaklarının mesleki çalışmalarına
etkili olmamasına dikkat eder.
Avukat, mesleki çalışması dışında kişisel anlaşmazlıklarda, avukatlık sıfatının
özelliklerinden yararlanamaz.
10. Avukat, aynı dava için birbirine karşıt
isteklerde bulunamaz.
11. Avukat,
Türkiye Barolar Birliği’nce kabul olunan mesleki dayanışma ve düzen gereklerine
uygun davranmak zorundadır.
12. Avukat, bürosunun görevin vakarına uygun biçimde tutulmasına çaba
gösterir.
13. Uzunca bir süre bürosundan uzak kalmak zorunda
bulunan avukat, işlerine bakacak, müvekkillerini kabul
edecek meslektaşının adını barosuna bildirir.
14. Avukat meslek kuruluşlarınca verilen görevleri, haklı sebepler dışında, kabul
etmek zorundadır.
15. Mesleki
çalışmasından ötürü aleyhine açılan dava layihasının bir örneğini, avukat
barosuna verir. Baronun hukuki anlaşmazlıklardaki arabuluculuk teklifini kabul
etmek zorundadır.
16. Avukat, kendisiyle ilgili her türlü belgeleri baroda görmek hakkını haizdir.
II. Yargı Organlarıyla ve Adli Mercilerle İlişkiler
17. Hakim ve savcılarla ilişkilerinde, avukat, hizmetin özelliklerinden gelen ölçülere uygun davranmak zorundadır. Bu
ilişkilerde karşılıklı saygı esastır.
18. Avukat,
daha önce hakim, savcı, hakem ya da başka resmi bir sıfatla incelediği işte
görev alamaz.
19. Hakim ve savcı ile hısımlık ya da evlilikten gelen engelleri gösteren, kanun hükmünde yazılı
derece dışında kalan hısımlıklar ve başkaca yakınlıklarda, avukat, meslek
onuruna en uygun biçimde takdirini kullanır.
20. Avukatlar ve avukat stajyerleri, mesleğe yaraşır bir kılık ve kıyafetle (Mülga: Danıştay Sekizinci Daire 12.11.2014 tarih
ve 2012/5257 E, 2014 8567 K. sayılı kararı ile bu maddede yer alan “başları
açık” ibaresinin kaldırılmasına karar verilmiştir) mahkemelerde görev
yaparlar. (Değişik:
Türkiye Barolar Birliğinin 17- 18 Aralık
2022 tarihinde Çanakkale’de yapılan XXXVII. Olağan Genel Kurul
kararıyla) Duruşmalara, Türkiye Barolar Birliği’nce şekli saptanmış cübbe
ile çıkarlar.
21. Avukat
duruşmayı terk edemez. Ancak kişisel veya meslek onurunun zorunlu kıldığı
hallerde duruşmalardan ayrılabilir. Bu durumda avukat derhal baroya bilgi
verir.
22. Avukat
savunma için (Değişik: Türkiye Barolar
Birliğinin 17- 18 Aralık 2022 tarihinde Çanakkale’de yapılan XXXVII. Olağan
Genel Kurul kararıyla) gerekli olmadıkça davanın uzaması sonucuna varacak
isteklerden kaçınır.
23. (Mülga: Danıştay
Sekizinci Daire 15.10.2015 tarih ve 2015/3582- 8680 sayılı kararı ile iptal kararı verilmiştir.
Türkiye Barolar Birliğinin 17- 18 Aralık 2022 tarihinde Çanakkale’de yapılan
XXXVII. Olağan Genel Kurul kararıyla metinden çıkarılmıştır.)
24. Avukat,
ilerde tanık olarak dinlenecek kimselerden, istisnai olarak bazı hususları
öğrenmek mecburiyetinde kalmış olursa, onları etkilemiş olma şüphesi altına
düşmekten kaçınmalıdır. Avukat, tanıklara tavsiyelerde bulunamaz, ne şekilde tanıklık
edecekleri veya hakim önünde
nasıl hareket edecekleri hakkında talimat veremez.
25. Avukat, mahkeme
kalemlerinde, icra dairelerinde ve her türlü mercilerde çalışan görevlilerle
olan ilişkilerinde de meslek onuruna ve ağırbaşlılığına uygun tutum ve
davranışlarını korur.
III. Meslektaşlar Arası Dayanışma ve İlişkiler
26. Hiçbir avukat,
bir meslektaşının mesleki
tutum ve davranışları hakkındaki düşüncelerini kamuoyuna
açıklayamaz. Bu yoldaki
şikayetlerin mercii yalnız barolardır.
27. Hiçbir
avukat, herhangi bir meslektaşı özellikle hasım
vekili meslektaşı hakkında küçük
düşürücü nitelikteki kişisel görüşlerini açıkça belirtemez.
(Mülga:
Danıştay Sekizinci Daire 17.01.2017 tarih ve 2016/12242 E. 2017/31 K. sayılı
kararı ile iptal kararı verilmiştir. Türkiye Barolar Birliğinin 17- 18 Aralık
2022 tarihinde Çanakkale’de yapılan XXXVII. Olağan Genel Kurul kararıyla
metinden çıkarılmıştır.)
(Ek fıkra: Türkiye Barolar
Birliği’nin 10-11-12 Ocak 1980 tarihinde Ankara’da yapılan XIII. Olağan Genel
Kurul kararıyla) Resmi ya da özel kuruluşlarda bağımlı olarak birlikte
çalışan avukatlar, kadro görevleri ne olursa olsun, adalet ve eşitlik
ilkelerinden ayrılmamaya ve iş dağıtımı, denetimi ve her türlü iş ilişkilerinde
meslek dayanışmasına ve onuruna uymayan davranışlardan kaçınmaya özen
göstermekle yükümlüdürler.
28. Bir başka
baro bölgesinde ilk kez bir davaya giden avukat, o yer Baro Başkanı’na nezaket ziyaretinde bulunmaya gayret eder.
29. Bir meslektaşının ölümü veya başkaca nedenlerle, Baro Başkanı’nca
görevlendirilen avukat, kabul
edilebilir bir neden göstermeksizin bu görevi reddedemez.
30. Mesleki çalışmada avukatlar arasında usule ilişkin işlemlerde ve dosya
incelemelerinde dayanışma
gereği sayılabilecek yardımlar
ve kolaylıkla esirgemezler.
Duruşmaya geç kaldığı için hakkında gıyap kararı alınan avukat hemen
gelmişse, diğer taraf vekili olan avukat, gıyap kararının kaldırılmasını veya
düzeltilmesini istemek zorundadır.
Bir başka yerdeki duruşmasına mazereti nedeniyle gidemeyen avukat, karşı taraf avukatı
bir başka yerden geliyorsa, mazeretini önceden meslektaşına bildirmelidir.
Avukatlar arasında “özeldir” kaydı taşıyan yazışmalar, yazanın rızası
alınmadan açıklanamaz.
31. Avukat hasım tarafın ancak avukatı ile görüşebilir.
(Hasmının avukatı
yok ise) avukatın hasımla teması zorunlu sınırlar
içinde kalır. Hasım
tarafla her temasından sonra
avukat müvekkiline bilgi verir.
32. (Değişik: Türkiye Barolar
Birliğinin 17- 18 Aralık 2022 tarihinde Çanakkale’de yapılan XXXVII.
Olağan Genel Kurul kararıyla) Avukat, dava türü ve usulü ne olursa
olsun, mahkemeye ibraz ettiği ve elektronik ortamda erişim imkanı bulunmayan dilekçe ve belgelerin
birer örneğini bu konuda ayrıca bir talebe gerek olmaksızın karşı taraf vekili
meslektaşına verir.
33. Yanına stajyer
almayı kabul eden avukat, stajyerlerin iyi yetişmesi için gerekli dikkati ve ilgiyi gösterir ve
olanaklarını hazırlar. (Ek cümle:
Türkiye Barolar Birliğinin 17- 18 Aralık 2022 tarihinde Çanakkale’de yapılan
XXXVII. Olağan Genel Kurul kararıyla) Stajyer avukatın çalışma şeklini ve
süresini zorunlu staj eğitim programına göre belirler.
33/A. (Ek madde: Türkiye Barolar
Birliğinin 17- 18 Aralık 2022 tarihinde Çanakkale’de yapılan XXXVII. Olağan
Genel Kurul kararıyla) Bağlı çalışılan avukat ile bağlı çalışan avukat
arasında mesleki anlamda eşitlik ilkesi geçerlidir. Bu ilişki, unvanın ve işin
gerektirdiği saygı ve güvene uygun biçimde düzenlenir.
Bağlı çalışılan avukat, bağlı çalışan avukata yönelik davranışlarında
meslek kurallarını ve avukatın bağımsızlığını gözetir; mesleki gelişimi için
gerekli imkânları tanır. Bağlı çalışılan avukat, bağlı çalışan avukatın iş
tanımını ve ücretini; meslektaşlık bilincine, mesleğin itibarına ve işin
niteliğine göre belirler.
IV. İş Sahipleriyle İlişkiler
34. Avukat, müvekkiline davanın sonucu ile ilgili hukuki görüşünü açıklayabilir. Fakat
bunun bir teminat olmadığını özellikle belirtir.
35. Avukat aynı davada, birinin
savunması öbürünün savunmasına zarar verebilecek
durumda olan iki kişinin
birden vekaletini kabul
etmez.
36. Bir anlaşmazlıkta taraflardan birine hukuki yardımda bulunan
avukat, yararı çatışan öbür tarafın vekaletini alamaz, hiçbir
hukuki yardımda bulunamaz.
Ortak büroda çalışan avukatlar
da yararları çatışan
kimseleri temsil etmemek kuralı ile
bağlıdırlar.
37. Avukat meslek sırrı ile bağlıdır.
a. Tanıklıktan çekinmede de bu ölçüyü esas tutar.
Avukat, davasını almadığı kimselerin başvurması nedeniyle öğrendiği
bilgileri
de sır sayar.
Avukatlık sırrının
tutulması süresizdir, meslekten ayrılmak bu yükümü kaldırmaz.
b. Avukat, yardımcılarının, stajyerlerinin ve çalıştırdığı kimselerin de meslek
sırrına aykırı davranışlarını engelleyecek tedbirler alır.
38. Avukat, kendisine
teklif edilen işi gerekçe göstermeden de reddedebilir. Takdirine esas olan nedenleri açıklamak zorunda bırakılamaz.
Avukat, zamanının
ve yeteneklerinin erişemediği
bir işi kabul etmez.
Avukat, davayı almaktan ve kovuşturmaktan çekinme
hakkını müvekkiline zarar vermeyecek
biçimde kullanmaya dikkat edecektir.
39. İş sahibi anlaşmayı yaptığı
avukattan sonra ikinci bir avukata
da vekalet vermek isterse,
ikinci avukat işi kabul etmeden önce, ilk vekalet verilen avukata yazıyla bilgi
vermelidir.1
40. Avukat kesin olarak zorunlu
bulunmadıkça, müvekkili adına basına açıklamada bulunamaz. Açıklamalarda, adalete etkili olmak amacı güdülemez.
41. Avukat baktığı
davada, görevini savsayarak ya da kötüye kullanarak, müvekkili zararına kendisine bir yarar
sağlayamaz.
42. Avukat,
işle ilgili giderleri karşılamak üzere, avans isteyebilir. Avansın işin
gereğini çok aşmamasına, avanstan
yapılan harcamaların müvekkile zaman zaman bildirilmesine ve işin sonunda avanstan kalan paranın müvekkile geri
verilmesine dikkat edilir.
43. Müvekkil adına alınan paralar
ve başkaca değerler
geciktirilmeksizin müvekkile
1 Danıştay 8. Dairesinin 27.04.2022 tarih ve 2018/3442 E. 2022/3149 K. sayılı kararı
ile ilgili hükmün
iptaline karar verilmiş; TBB Meslek Kuralları’nın yayımı tarihinde henüz
kesinleşmemiştir.
duyurulur ve verilir.
Müvekkille ilgili bir hesap varsa, uygun sürelerde
durum yazıyla bildirilir.
44. Avukat,
müvekkilinden meslektaşlarına yönelecek sataşmaları önlemeye çalışır; gerekirse
vekillikten çekilebilir.
45. Avukat “hapis
hakkı”nı alacağı ile oranlı olarak
kullanabilir.
46. Adli müzaheretle görülen işler, başkaca
işlere gösterilen özenle yürütülür.
47.
(Mülga: Türkiye Barolar Birliğinin 17- 18 Aralık 2022
tarihinde Çanakkale’de yapılan XXXVII. Olağan Genel Kurul kararıyla metinden
çıkarılmıştır.)
V. Avukatların Barolarla ve TBB ile İlişkileri
48. (Değişik: Türkiye Barolar Birliğinin 17- 18 Aralık
2022 tarihinde Çanakkale’de yapılan XXXVII. Olağan Genel Kurul kararıyla) Baro
Başkanlığı, Baro Yönetim ve Disiplin ve Denetleme Kurulu üyelikleri ile Türkiye
Barolar Birliği Başkanlığı, Yönetim Kurulu üyeliği, Disiplin ve Denetleme
Kurulu üyeliği görevleri bir kişide birleşemez.
VI. Yürürlük,
Uygulama Alanı
49. Yukarıdaki
meslek kurallarının sürekli gelişimini sağlamak üzere barolar, Türkiye Barolar
Birliği Genel Kurulu’na, gündeme ilişkin hükümlere uyma şartı ile yeni
teklifler getirebilir.
50. Yukarıda yazılı meslek kuralları, Türkiye Barolar Birliği’nin 8-9 Ocak 1971 tarihli IV. Genel Kurul Toplantısı’nda kabul
edilmiş ve Türkiye Barolar Birliği Bülteni’nde yayımı tarihinde yürürlüğe
girmesine karar verilmiştir.